Bạn đã biết gì về Tứ Diệu Đế và Bát Chánh Đạo? “Đế” là những sự thật không thể thay đổi. Còn “Tứ” là 4. Cả câu dịch là : Bốn sự thật không thể thay đổi. Cùng Học viện CEO Việt Nam tìm hiểu kỹ hơn về tứ Diệu Đế và Bát Chánh Đạo thông qua nội dung bài viết sau.
Tứ diệu đế và bát chánh đạo là gì?
Khổ đế
Khổ đế chính là những nỗi khổ đau tồn tại trong cuộc sống của chúng ta. Người ta thường trốn tránh khi nhắc đến nỗi khổ. Một người thiếu khôn ngoan và bản lĩnh nếu họ không có dũng cảm nhìn thẳng vào thực tế. Sự bất toại nguyện do đau khổ mang lại khiến con người lo lắng và luôn tìm cách trốn tránh.
Trong từng giây, từng phút, từng giờ trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta đều có đau khổ. Con người đau khổ không chỉ vì họ giàu hay nghèo; họ vốn đã đau khổ từ khi sinh ra. Với Tứ diệu đế và bát chánh đạo, có bốn đau khổ chính đã bủa vây chúng
- Sinh : Người ta trong bụng mẹ không thoáng mát, chật chội, hoặc bị người khác chế giễu.
- Lão: Mọi người đều già đi, nhưng ở giai đoạn này của cuộc đời, phụ nữ thường quan tâm đến ngoại hình của mình và cố gắng giữ lấy thân hình phù du của mình.
- Bệnh: Mọi người đều trải qua bệnh tật tại một số thời điểm trong cuộc sống của họ.
- Tử: Mỗi người rồi cũng trở về với cát bụi.
Ngoài ra, Đức Phật còn khái quát thêm bốn tâm khổ: khổ vì cầu mà không được, khổ vì yêu mà phải chia lìa, khổ vì hận mà phải gặp nhau cùng tồn tại, khổ vì năm ấm hưng thịnh.
Khổ đế
Tập đế
Tham, Sân, Si, Mạn và Nghi là những yếu tố khác góp phần gây ra đau khổ và cũng do chính bản thân chúng ta gây ra. Tứ diệu đế và bát chánh đạo cho ta biết rằng thật khó để nuôi dưỡng cơ thể này đúng cách vì nó dễ dàng bị cám dỗ bởi những thú vui vật chất, dễ bị tin tưởng sai lầm. Chúng ta tạo nghiệp trong cơ thể này, nghiệp này sau đó phải được trả lại trong những lần tái sinh tiếp theo.
Làm phước thì hưởng phước; đừng lo lắng về việc tạo thêm phước lành; những người tạo nên nghiệp chướng cũng sẽ tái sinh thành những bóng ma hung ác. Luật luân hồi trong tam giới là dựa theo nhân quả.
Chúng ta mang nhân duyên tốt hay xấu là ở chính chúng ta, nhưng dù thế nào đi nữa, chúng ta cũng không thể nào thoát khỏi vòng sinh tử luân hồi. Mối liên hệ này là giữa các quá trình tâm lý và thể chất xảy ra trong một chu kỳ, đóng vai trò vừa là điểm bắt đầu vừa là điểm kết thúc của một chuỗi liên tục với mười hai yếu tố. Điều này chính là yếu tố cơ bản đằng sau sự luân hồi, hay đau khổ.
Tình yêu dù đẹp đẽ đến đâu thì cuối cùng cũng sẽ kết thúc. Khi tình cảm vẫn còn vương vấn thì một người sẽ không cảm thấy được sự thoải mái và thảnh thơi. Để tồn tại và phục vụ cơ thể không ngừng phát triển này, mọi người phải liên tục dựa vào các yếu tố như danh vọng, lời khen ngợi và tiền bạc. Vì những mối nhân duyên tốt trong cuộc sống, một số cá nhân không thể nhận thức được những hạt giống của đau khổ và do đó không biết làm thế nào để giảm bớt đau khổ và tìm thấy hạnh phúc. Những người không đủ mối nhân duyên sâu sắc thì thường cảm thấy cô đơn, và mối quan hệ giữa hai người không được bền lâu.
Mười hai yếu tố về vòng luân hồi
Tham lam, ích kỷ, cũng như giận dữ, đố kỵ và những phiền não khác, tất cả đều phát sinh từ tâm bám chấp. Chúng ta không ngừng mong muốn nuôi dưỡng và tìm kiếm những nhu cầu bất tận của mình vì chúng ta cho rằng “tôi” là trung tâm. Lòng tham thúc đẩy chúng ta khám phá ra những cách bất hợp pháp hoặc độc ác để đạt được mục tiêu của mình, thậm chí phải trả giá bằng sự đau khổ của người khác.
Các gia đình bị chia rẽ, anh em và bạn bè mâu thuẫn do tham lam. Tham vọng ích kỷ của con người cũng là cơ sở của tội ác và bạo lực. Tâm khao khát càng mạnh mẽ thì càng có nhiều khả năng sân hận phát triển do những nhu cầu không được đáp ứng. Chúng ta luôn kết nối với những cảm xúc của chính mình và trở thành tù nhân của những cơn bão cảm xúc không bao giờ kết thúc như tham luyến, giận dữ, ghen tị và kiêu hãnh vì sự bám chấp của chúng ta vào cái “tôi” nội tại. Cuộc sống của chúng ta thật khốn khổ không lối thoát.
Diệt đế
Đức Phật không chỉ đề cập đến nỗi đau trong Tứ diệu đế và bát chánh đạo, mà Ngài còn chỉ ra cho chúng sinh cách chấm dứt đau khổ.
Một nhà sư đã từng nói rằng cả lý trí lẫn lời nói đều không thể truyền đạt đầy đủ điều kiện, mà giác ngộ chính là chìa khóa để chấm dứt ý niệm chấp ngã và chấm dứt vòng sinh tử.
Có người đắc quả A-la-hán qua mọi trình độ tu tập sau khi nghe Phật dạy; có người thì đã thành Phật sau hơn ba đại vô lượng kiếp, đạt được viên mãn. Tất cả những người này đều có khả năng dạy Pháp cho chúng sinh.
Khái niệm về diệt đế
Đạo đế hay còn gọi là Bát Chánh Đạo
Bát Chánh Đạo bao gồm tám nhánh sẽ dẫn đến giải thoát khỏi đau khổ (sa duhkha). Giáo lý căn bản của Tứ Diệu Đế, bao gồm 37 phẩm trợ đạo trên con đường, được gọi là “Bát Chánh Đạo.” Việc thành tựu quả vị A-la-hán và giải thoát khỏi mọi phiền não chỉ có thể thực hiện được khi đi theo con đường này.
Đạo Phật dùng những biểu tượng như bánh xe có tám nan hoa để biểu thị tám con đường của tứ diệu đế và bát chánh đạo.
Tứ niệm xứ, Thất giác chi,… đều là những con đường mà hành giả có thể đạt đến giải thoát. Nếu tâm của hành giả sử dụng các kỹ thuật phi Phật giáo, ngoài việc áp dụng tám nguyên lý của Tứ diệu đế và Bát chánh đạo, người ta kết luận rằng hành giả không thể đạt được quả vị của khổ hạnh và không thể đạt được giải thoát hoàn toàn. Bát Chánh Đạo phải được tu tập cho đúng, như lời dạy của Đức Thế Tôn trong kinh Sư Tử Hống Tiểu (Trung Bộ I)”[2].
Bát Chính Đạo ít được dùng hơn cái tên Bát Chánh Đạo. Từ “chính” và “chánh” chỉ là hai cách khác nhau để phát âm cùng một từ.
Bát Chánh Đạo
Chánh Kiến (Sammādiṭṭhi):
Kiến thức và trí tuệ là Kiến. Do đó, Chánh kiến là quan điểm đúng đắn về tu luyện trong Tứ diệu đế và Bát chánh đạo. Sự hiểu biết về cuộc sống và Phật giáo là cần thiết để hành giả phát triển một quan điểm tâm linh đúng đắn. kết hợp rất nhiều trí tuệ và đạo đức vào tất cả các khía cạnh của cuộc sống, thực hành tâm linh và cách thức mà Bồ tát dạy.
Giáo lý của Đức Phật tạo thành nền tảng cho các nguyên tắc cơ bản của chánh kiến, bao gồm Luật Nhân Quả, Tứ Diệu Đế, Bát Chánh Đạo, Vô Ngã, Mười Hai Nhân Duyên, Tứ Chánh Cần, Ngũ Gốc, Tứ Niệm Xứ, Thiền Định, Tứ Vô Lượng Tâm, Không Chấp Công, v.v.
Chánh Tư Duy (Sammāsaṅkappa):
Là những suy nghĩ đúng đắn đã được đề cập đến trong Tứ diệu đế và Bát chánh đạo. Điều quan trọng là thực hành các thành phần sau đây của Chánh tư duy:
Những ý tưởng bất thiện phải được loại bỏ, sám hối và tránh xa trong tương lai.
Bạn phải tích cực suy nghĩ và hành động để xây dựng những suy nghĩ lành mạnh.
- Luôn giữ tư duy muốn thoát ra khỏi ái dục, noi gương thánh nhân thanh tịnh.
- Suy nghĩ không gây đau khổ cho người khác, không gây hại cho người khác.
- Suy nghĩ không tham, sân, si mà hãy yêu thương đối với bất cứ chúng sinh nào.
- Lòng cung kính Tam Bảo
Ngoài ra, những người hành thiền có những ý định riêng biệt dựa trên hoàn cảnh sống của họ, trái ngược với nhu cầu đạo đức là phải chấp nhận những ý định đúng đắn.
Chánh Ngữ (Sammāvācā):
Ngữ là lời nói. Do đó, Chánh Ngữ là lời nói đúng đắn và chân chính. Điều quan trọng là đưa những điều này vào thực tế:
- Nói sự thật thay vì nói dối.
- Hãy nói những lời mang mọi người lại gần nhau hơn là những lời chia rẽ họ.
- Nói một cách tôn trọng và tránh sử dụng ngôn ngữ tục tĩu để làm người khác thoải mái.
- Nói những lời có ý nghĩa thay vì những lời vô nghĩa làm mất thời gian của người khác.
Một số điều mà mọi người cần ưu tiên để thành công trong cuộc sống là:
- Hay giáo dục đầy đủ về luân hồi, nhân quả và nhiều chủ đề khác, nhưng khuyến khích họ hành động có đạo đức và tránh xa điều ác.
- Thường hay ngợi ca Phật pháp, kiên nhẫn cứu vớt từng người một, lui vào bóng từ bi để đoạn tận khổ đau.
Chánh Nghiệp (Sammākammanta):
Hành động và hành vi chính là nghiệp. Vì vậy, theo Tứ diệu đế và bát chánh đạo, chánh nghiệp chân chính là hành vi và hành động đúng đắn.
- Tuân thủ năm điều răn (không giết người, không trộm cắp, không tà dâm, không nói dối, không say nghiện).
- Tạo thiện nghiệp và công đức, thực hiện các hoạt động tử tế và vị tha được thúc đẩy bởi lòng từ bi đối với chúng sinh.
- Tránh hành động làm tổn thương chúng sinh, và nghiêm khắc ngăn chặn những kẻ ác làm điều sai trái.
- Các hành vi cung kính, bao gồm quỳ lạy Tam Bảo, sám hối lỗi lầm, hứa sửa đổi và làm các việc phước thiện.
Chánh Mạng (Sammā-ājīva):
Bản thân “mạng” chính là sự sống. Vì vậy, sống một cuộc sống đạo đức, chân chính là ý nghĩa của “Chánh Mạng”:
- Sống có đạo đức, làm nghề có đạo đức, không xâm phạm đến quyền và lợi ích của người khác.
- Theo Luật Nhân Quả, sự nghiệp thành công sẽ đạt được nhờ làm điều đúng.
- Một công việc thành công cần hai điều: tạo phước hàng ngày và thời gian tu tập
Chánh Tinh Tấn (Sammāvāyāma):
Tinh tấn chân chính có nghĩa là:
- Những tà niệm không được phát sinh: Lắng nghe tâm và suy nghĩ của bạn, chú ý đến chúng và cố gắng ngăn chặn bất kỳ suy nghĩ xấu và tiêu cực nào xuất hiện.
- Hãy lưu tâm đến điều ác đã được tạo ra và hành động để chấm dứt nó: Lắng nghe tâm và suy nghĩ của bạn, chú ý đến chúng và nếu bạn nhận thấy bất kỳ điều tiêu cực nào, hãy cố gắng diệt trừ chúng đi.
- Cần niệm điều lành nếu chưa phát sanh: Hãy lắng nghe tâm trí, chú ý đến nó và cố gắng làm cho bất kỳ suy nghĩ tích cực nào xuất hiện nếu chúng chưa xuất hiện.
- Nâng cao nhận thức về phát triển những điều thiện: Hãy lắng nghe tâm trí, chú ý đến nó, và nếu một khái niệm tốt đã tồn tại, hãy cố gắng làm cho nó tốt hơn nữa bằng cách nuôi dưỡng nó.
Chánh Niệm (Sammāsati):
Là một trong tám thành phần thiết yếu của Tứ diệu đế và bát chánh đạo, cũng bao gồm chánh niệm và đó là sự hiểu biết toàn diện về tất cả các pháp. Gồm 4 pháp là pháp- hành tứ- niệm- xứ
- Thân niệm-xứ: Thân là đối-tượng của chánh-niệm, trí-tuệ tỉnh-giác.
- Thọ niệm-xứ: Thọ là đối-tượng của chánh-niệm, trí-tuệ tỉnh-giác.
- Tâm niệm-xứ: Tâm là đối-tượng của chánh-niệm, trí-tuệ tỉnh-giác.
- Pháp niệm-xứ: Pháp là đối-tượng của chánh-niệm, trí-tuệ tỉnh-giác.
Chánh Định (Sammāsamādhi)
Định là sự chú ý của tâm trí tập trung vào một đối tượng duy nhất (nhất tâm). Theo định nghĩa rộng nhất của nó, sự tập trung đúng đắn (chánh định) là một loại tập trung tinh thần thấm nhuần tất cả các trạng thái nhận thức tốt lành (ý thức lành mạnh).
Phát triển trí tuệ là chiến lược chính của con đường đạo. Chúng ta phải thường xuyên thực hành lắng nghe, suy ngẫm và thiền định nếu muốn đạt được mục tiêu này. Để mang lại sự chứng ngộ, thể hiện trí tuệ căn bản và xóa bỏ vô minh, cả ba thuộc tính này phải được trau dồi một cách nhất quán và công bằng.
Nếu bạn muốn biết cách thấu hiểu bản thân, thấu hiểu được ý nghĩa của cuộc sống, đăng ký ngay khóa học Chuyển hóa tâm thức đầy bổ ích tại Học viện Doanh nhân CEO Việt Nam – CVG Hồ Chí Minh nhé!
XEM THÊM
- Học Viện CEO – Nơi cung cấp khóa học chuyển hóa tâm thức chất lượng
- Khóa học CEO chuyển hóa tâm thức tại Học viện CEO Việt Nam
Vui lòng liên hệ đến Hotline 0842424466 để được chuyên viên tư vấn giải đáp mọi thắc mắc và đăng ký khóa học phù hợp nhất. Chúng tôi rất hân hạnh được hỗ trợ quý học viên!
HỌC VIỆN DOANH NH N CEO VIỆT NAM – CVG HỒ CHÍ MINH
Trụ sở: Tòa nhà Work Labs – Số 6 Võ Văn Kiệt, P.Nguyễn Thái Bình, Q.1, TP.HCM
Hotline: (+84) 08 4242 4466
Email: cskh@ceohcm.edu.vn
